నేడు నేనందుకున్న చిన్ననాటి స్నేహితురాలి, ఈ లేఖ నా మదిని తాకగా, యధాతధంగా, స్మరణలో పదిలపరుచుకుంటున్నానిలా -
ప్రియమైన నువ్వూ,
కుశలమే కదా?
ప్రతీసారి నీ స్పురణ, స్మరణ మదిలో మెదలగా, వెల్లువెత్తే స్నేహానురాగంతో హృదిలో కదలాడే చక్కటి చిక్కటి భావాలను అక్షరీకరించి ఆనందంతో స్నేహాదినోత్సపు శుభాకాంక్షలంటూ ఆ లేఖను నీ దరి చేర్చేదానిని. కానీ, నేడు... బాధతో బరువైన మది భారంగా మూలుగుతుంటే, ఎప్పటిలా లేఖ వ్రాయలేకపోతున్నా.
ఏమే భారతీ,
నీకు గుర్తుందా... మన చిన్ననాటి రోజులు? అప్పటివారు పగలంతా వారి వారి వృత్తులు చేసుకొని, సాయంత్రం అయ్యేసరికి, మర్రిచెట్టు చప్టా దగ్గరో, తాతయ్యగారి ఇంటి చీడి దగ్గరో చేరి, కష్టసుఖాలు చెప్పుకునేవారు, సమస్యలకు సందేహాలకు సమాధానాలు తెలుసుకునేవారు, ఒకరుకు ఒకరు పరస్పరం సహకరించుకునేవారు, దైవపర విషయాలు చర్చించుకునేవారు, ఏ చింత లేకుండా హాయిగా వుండేవారు. అప్పుడున్న ఐఖ్యత, అవగాహన, అరమరికలు లేని మనుగడలు ఇప్పుడు లేవేమి?
పాఠశాలలు, కళాశాలలు పెరిగేకొద్దీ జ్ఞానం పెరగాలి, రక్షకభటులు పెరిగేకొద్దీ నేరాలు తగ్గాలి, వైద్యులు పెరిగేకొద్దీ రోగాలు తగ్గాలి, సుఖ సాధనాలు పెరిగేకొద్దీ సంతోషం పెరగాలి... కానీ, అలా అవడంలేదెందుకని?
అప్పుడూ కష్టాలు, రోగాలు, తగాదాలుండేవి కానీ, ఇప్పుడంతలా కాదు కదా.
సిరిసంపదలు పెరిగినా సుఖం లేదు. తినడానికి కావాల్సినవన్నీ వున్నా, తినే ప్రాప్తం లేదు. నాగరికత పెరిగినా, సంస్కారం కుంటుపడింది. చదువులు పెరిగినా, సద్గుణాలు లోపిస్తున్నాయి. భౌతిక సంపద వున్నా, నైతిక సంపద లేకుంది. సమస్తమూ వున్నా శాంతి లేదు. అన్నీ వున్నా ఆనందం లేదు... నీతి లేదు, నిజాయితీ లేదు, ఎవర్నీ నమ్మెందుకు లేదు... ఎందుకంటావ్?
భారతీ,
బంధుత్వాలకు అతీతమైన బంధం 'స్నేహం'. నమ్మకంకు మరోపేరు స్నేహం. ఆత్మీయ మిత్రులు ఆత్మ సములు. బంధుత్వాలన్నీ భగవంతుని సంకల్పమైతే, స్నేహ బంధం హృదయజనితం. నువ్వూ, నేను ఒక్కటేనన్న ఏకాత్మభావన... ఇలా మైత్రి మాధుర్యపు నిర్వచనాలు ఎన్నెన్నో స్నేహ మనోపొదిలో.
కానీ, అందరు మిత్రులుకు ఇది వర్తించదు రా. అన్ని స్నేహాలు ఒకేలా వుండవు. కొన్ని స్నేహాలు మాత్రమే అంత అద్భుతంగా వుంటాయి. లాలసతో, లాలిత్యంతో, లలితంగా, ఆత్మీయతతో, ఆర్ద్రతతో, ఆర్తితో అనుబంధాలను అల్లితే అది ఆనందభరితంగా ఆహ్లాదమయంగా ఉంటుంది. అందుకు భిన్నంగా ఒకరికి ఒకరం ఇచ్చిపుచ్చుకునే స్నేహం అపార్ధాలతో భారంగా దుఃఖమయంగా మారితే ఆ ఆవేదన ఎలాగుంటుందో రుచి చూశా కొన్ని నా అనుభవాలతో.
వారికి అనుకూలంగా వున్నంతవరకు ... స్నేహాన్ని పంచుకోవడం, పెంచుకోవడం ... లేకుంటే తులనాడడం, త్రుంచుకోవడం... ఇదా స్నేహ బంధానికి ఉన్న విలువ? కూరిమి గల దినములలో ... గుర్తుందా చిన్నప్పుడు మనం వల్లెవేసిన పద్యం? అది నిజం రా. స్పష్టత లేని వారి భావాలను సమర్ధించకపోతే, సరిచేయాలనుకుంటే ... అంతవరకూ నీవే నా ప్రాణమనేవారు మన ఒప్పులనే తప్పులంటూ, తమ లోపాలను సరిదిద్దుకోక, మనలో లోపాలను బూతద్దంలో వెతికిమరి పరుషమైన మాటలతో వేదనకు గురిచేస్తారే. మొన్నటికి మొన్నదే ఈ నా అనుభవం. నీ సాంగత్యంలో అలవడిన ఆధ్యాత్మిక పుస్తక సాంగత్యం వలన వారి పోకడను భరించి మౌనమయినను, మనోబాధను భరించలేకున్నాను. నా ఈ బాధను నీకు చెప్పాలని కాల్ చేద్దామనుకున్నా.
కానీ, ఎవరైనా మాట్లాడుతుంటే వారి గుణం మాట్లాడుతున్నదని ఊరుకో, వారి వారి స్వభావరీత్యా, సంస్కారరీత్యా వారి వారి మాటలుంటాయి. ఆ మాటలను పట్టించుకోకు. విషయాలను ధ్యానించకు, భగవంతుణ్ణి ధ్యానించు. భగవంతునితో చెలిమి చేయు అన్న అంతరంగ ప్రబోధంతో నీకు ఫోన్ చేయక ఆగిపోయి, ఆనాటి సత్సంగంకు వెళ్లాను. అన్యమనష్కంగా ఉన్న నాతో ఏమైందండీ, అలా వున్నారని అడిగిన సులోచన(సత్సంగ నిర్వాహుకురాలు)గారితో దాచలేక పంచుకున్నాను నా బాధను. అంతా విన్న తను, పట్టించుకోకండి యిలాంటివి. పరమాత్మ తనవైపుకు తిప్పుకోవటానికి సాధకులకు అనేక క్లేశాలను, పరాభవాలను కల్పించి తనను స్మరించుకునేలా చేస్తాడు. ఇలా జరిగిందేమిటని కలత పడకండి, అన్నీ మనల్నీ పవిత్రుణ్ణి చేయడానికే అని విశ్వసించండి. ఆధ్యాత్మిక జీవనంలో రీజన్ కన్నా విశ్వసమే ముఖ్యం. వారిని క్షమించి ఎప్పటిలా ఉండండీ అని అన్నారు.
'క్షమ' అనగానే నీవే గుర్తుకొచ్చావు, ఒకసారి - సమర్ధులై యుండి కూడా క్షమించువారు పుణ్యాత్ములన్న విదురనీతి గురించి వివరిస్తూ ...
ఎవరైనా దుఃఖం కలిగించినప్పుడు కోపగించక, ప్రతీకార బుద్ధితో అపకారం చేయక, నిందించక, వారి మాటలను మననం చేసుకుంటూ నొవ్వక, నొప్పించక, శాంతంగా యుండుటయే క్షమాగుణం... అని లోగడ నీవన్న మాటలు గుర్తుకొచ్చాయి. అప్పుడే కదా, నేనన్నాను -
కానీ, మనకంటూ ఓ స్వాభిమానముంటుంది, క్షమించేవారిని సహించేవారిని చూసి లోకులు అసమర్ధులనుకుంటారు, మరో రెండు మాటలని పరిహాసం చేస్తారు, మాటిమాటికి అవమానిస్తారని నేనంటే -
క్షమాతత్వం దైవగుణం, క్షమించటం అంటే పరాభవం, పరాజయం పొందడం కాదు, క్షమించి మౌనమవ్వడం పలాయనం కాదు, బలహీన పడడం కాదు, అదో సద్గుణం, ఉత్తమ సంస్కారం ... క్షమాశీలత అసమర్ధత కాదు, అది ఉత్తమ వ్యక్తిత్వం. మెచ్చాల్సింది లోకులు కాదు, లోకేశ్వరుడు... అంటూ ఓ నదిలో గురుశిష్యులు స్నానమాచరిస్తున్నప్పుడు కొట్టుకుపోతున్న ఓ తేలుని రక్షించాలని గురువుగారు పదేపదే ప్రయత్నించడం, పదేపదే ఆ తేలు కుట్టడం... ఇదంతా చూస్తున్న శిష్యుడు, ఆ తేలుని వదిలేయక, రక్షించి కుట్టించుకోవడమెందుకని అడగగా, కుట్టడం దాని నైజం, దానికి మంచి చేయాలనుకోవడం, రక్షించడం నా నైజం. దాని సహజగుణమును అది ఒదులుకోనప్పుడు నేనెందుకు నా గుణాన్ని వదులుకోవాలి? దాని స్వభావము దానిది, నాది నాదే ... అన్న కధ చెప్పి,
ప్రాపంచిక స్మరణంలో మునిగి పరమేశ్వరుని స్మరణను మనం ఆపేసినా, భగవంతుని అనుగ్రహం ఆగిపోతుందా? ఊహు...
ప్రాపంచికత నుండి పారమార్ధిక పధం పట్టేంతవరకు, అనురక్తి లోంచి విరక్తిలోకి వచ్చేంతవరకు ఎన్నెన్నో రుచి చూపిస్తాడు. మన జీవితంలో జరిగే ప్రతీ సంఘటనలోనూ ఒక సందేశముంటుంది. వారు వారి గుణమును పట్టించుకోకు, పట్టించుకోవాల్సింది పట్టుకొని, మిగిలినవి పట్టి పట్టనట్లు సాగిపో అన్న తాతయ్యగారి మాటలు గుర్తుచేసిన ఆనాటి మన ఇద్దరి సంభాషణ జ్ఞప్తికొచ్చి మనస్సు ఒకింత కుదుటపడిన ఏదో మూలన చిరువేదన.
అలాగని స్నేహితులందరూ ఇలానే ఉంటారని లేదు. మంచి మిత్రులూ వున్నారు... వారందరికీ నా వందనములు.
ఆ రాత్రి నిద్రపట్టక, ఏమిటీ జీవితం, ఏమిటీ అనుబంధాలు, ఎందుకిన్ని అవరోధాలు ... అని నాలో నేను సంఘర్షించుకుంటున్న సమయంలో ప్రక్కనే ఉన్న ఫోన్ నుండి వాట్స్ అప్ మెసేజ్ వచ్చినట్లు సూచించే చిరు సడి.
"సౌశీల్యత పరుష పదాల్లో లేదు, బాధను దాచుకునే గుండెల్లో ఉంది, స్నేహం అవమానించే గుణంలో లేదు, ప్రేమతో ఆదరించే గొప్ప మనస్సులో ఉంది..."
"మంచి పుస్తకం వందమంది మిత్రులతో సమానం. ఒక మంచి స్నేహితుడు ఒక గ్రంధాలయంతో సమానం".
"రాయి దెబ్బతిన్న తర్వాతే విగ్రహామౌతుంది. మట్టిని కాల్చిన తర్వాతే కుండ అవుతుంది. బంగారాన్ని కాల్చి కరిగించాకే ఆభరణమౌతుంది. ఎన్నో అవరోధాలు అధిగమిస్తేనేగానీ, విజయపధం పట్టలేం". శుభరాత్రి అంటూ నీవు పంపిన సందేశాలు ... నా మానసిక స్థితికి తగ్గ సందేశాలు ... సమాధానం దొరికి నాలో సంఘర్షణ సమసిపోయింది. మనసిప్పి చెప్పకపోయినా, మనసెరిగిన మిత్రురాలువనిపించుకున్నావే.
అంతలోనే మరల నీ నుండి ఈ మెసేజెస్ -
సరైన దారి చూపే మార్గదర్శకురాలిలా నా మార్గ నిర్దేశం చేసే గురువులా... చీకటి నుండి వెలుతురు వైపు నడిపిస్తూ ...
ఇప్పుడు చెప్పనా ...
స్నేహానికి సరైన నిర్వచనం ..
అసతోమా సద్గమయ, తమసోమా జ్యోతిర్గమయ, మృత్యోర్మా అమృతంగమయ ...
వుండనా మరి,
ప్రేమతో,
నీ శైలూ.
వుండనా మరి,
ప్రేమతో,
నీ శైలూ.
